کارلوس کی‌روش، سرمربی اسبق تیم‌ملی فوتبال ایران، دوباره سکان تیم ایران را به‌دست گرفته است. او دراینباره در اینستاگرامش نوشت: «وقتی خانواده شما را به خانه فرامی‌خوانند، تنها کاری که می‌کنید این است که فقط آن‌جا حاضر شوید. با تعهد کامل به وظایف‌تان و آماده برای پیش‌بردن مأموریت.بیایید این‌کار را باهم به سرانجام برسانیم بچه‌ها!»
ما به شما نشان می‌دهیم که چگونه و با چه رفتاری باید به محل کار سابق بازگشت و چرا رفتار و گفتار کی‌روش دراینباره نمونه موفق یک رفتار است.شما اگر از یک مجموعه کاری جدا شده بودید، باز بدان‌جا برمی‌گشتید؟ آیا ریسکی را که کی‌روش پذیرفته، قبول می‌کردید؟ بیایید کمی درباره‌ی نکته‌های بازگشت به کار بخوانیم…
این روزها بازگشت دوباره‌ی کارمندانی که داوطلبانه یا به‌اجبار از کار کنار می‌کشند، ایده‌ی دور از ذهنی نیست. این اتفاق ممکن است هم برای کارمندان و هم برای مدیران یک شرکت بیفتد. اگر شما هم جزو این دسته افراد باشید، شرایط را چگونه مدیریت می‌کنید؟ علت ترک و بازگشت را چگونه می‌خواهید برای همکاران توضیح دهید؟ آیا همان شغل قبلی را انتخاب می‌کنید یا در سمت جدیدی مشغول به کار می‌شوید؟
نظر متخصصان چیست؟
مایکل واتکینز، استاد IMD، می‌گوید: «پذیرش دوباره‌ی یک نیروی کار در محیط کار پیشین به بازار کار بستگی دارد اما این طبیعی است که شرکت‌ها دنبال افرادی باشند که با محیط کار و شغل‌شان آشنایی ضمنی دارند.»
یک نیروی کار با انتخابش به محیط قبلی وارد می‌شود و این یعنی هم شما راغب هستید و هم شرکت دوست دارد شما را در جمع کارمندانش ببیند. از آنجایی که با شرکت آشنایی دارید، نیازی نیست خودتان را با دیگران هماهنگ کنید. اما به هر حال یک سری کارها کمک می‌کنند که در چنین شرایطی آمادگی بیشتری برای کار پیدا کنید.
خودتان را دوباره معرفی کنید
مطمئنا دلایل زیادی برای بازگشت یک شخص به محیط کار قبلی خود وجود دارد. واتکینز می‌گوید: «احتمالا کارمندان بعد از یک مدت متوجه می‌شوند تا چه اندازه با فرهنگ محل کار پیشین راحت بوده‌اند یا مدیران شرکت پیشین از او می‌خواهند به کار پیشین‌اش برگردد اما همچنین این افراد متوجه‌اند که در محیط کار قبلی‌شان می‌توانند به مراحل بالاتری برسند.»
شاید دلیل بازگشت به‌آن‌اندازه‌که شما به محیط قبلی‌تان بازگشته‌اید و می‌خواهید کارتان را در یک موقعیت شغلی بالاتر آغاز کنید، اهمیت نداشته باشد. در چنین شرایطی شما باید مرزها را بار دیگر تعریف کنید و خودتان را به‌عنوان یک فرد جدی‌تر به سازمان معرفی کنید.
زمانی که با همکاران جدید و قدیمی خود روبه‌رو می‌شوید، به آن‌ها بگویید که در این مدت فرصت‌های جدیدی داشتید و تجربه‌های زیادی بهه‌دسست آورده‌اید. همچنین بگویید از بازگشت‌تان خوشحالید و می‌خواهید تجربه‌های جدیدتان را در این موقعیت شغلی امتحان کنید.
مثبت باشید
بعد از بازگشت، همکاران جدید و قدیمی و خلاصه افکار عمومی در مورد دلیل استعفا از شما سؤال خواهند کرد. بنابراین بهتر است خودتان را برای جواب دادن آماده کنید.
واتکینز می‌گوید: «پاسخ‌های شما باید دقیق و درست داده شوند و هیچ جنبه‌ی منفی نداشته باشند. هیچ‌کس از همکاران‌تان علاقه‌ای ندارد درباره‌ی محل کارش اخبار منفی بشنود. بنابراین از هیچ جمله‌ی منفی در بیان علت ترک کارتان استفاده نکنید. فراموش نکنید که شما با میل و علاقه‌ی قلبی به محیط کار بازگشته‌اید. برای پاسخ دادن به همکاران‌تان آینده را در نظر بگیرید و ماجرای گذشته را پیش نکشید.»
پاسخی که می‌دهید مطمئنا همه‌جا پخش خواهد شد و همه خواهند شنید؛ بنابراین جواب‌تان را از قبل آماده کنید. راست‌گویی را رعایت کنید و از هیچ عبارت منفی استفاده نکنید.
این موضوع درباره علت ترک محل کار جدید هم صدق می‌کند. بهترین پاسخ برای چنین سؤال‌هایی، صحبت از آینده است و اینکه بگویید چه برنامه‌هایی برای آن دارید؛
دقیقا مثل کاری که کی‌روش در اکانت اینستاگرامی‌اش انجام داده؛ مختصر و مفید و با لحنی مثبت از هم‌خانواده‌گی با ما ایرانی‌ها گفته و از انگیزه و برنامه‌اش برای موفقیت با تیم ملی سخن رانده.
سطح انتظار دیگران را بالا ببرید
واتکینز می‌گوید: «زمانی که به محیط کار قبلی‌تان برمی‌گردید، باید نشان دهید که هم از نظر تجربه و هم از نظر رفتاری پیشرفت کرده‌اید.
مخصوصا زمانی که مدیریت کسانی به شما سپرده می‌شود، که قبلا تحت مدیریت شما نبوده‌اند. واقعیت این است که شما مدت‌زمانی در یک محیط جدید سپری کرده‌اید و مطمئنا چیزهای جدیدی یاد گرفته‌اید.» زمانی که همکاران، شاگردان یا نیروهای شما رفتار جدیدتان را ببینند، به چشم دیگری به شما نگاه خواهند کرد و بیشتر به‌شما احترام می‌گذارند.
انتظار تغییر داشته باشید
نیروهای کاری دوروبر تنها کسانی نیستند که باید تغییرات کسی را که به محل کار قبلی‌اش برگشته بپذیرند؛ خودتان نیز باید بپذیرید. او محل کاری قبلی را مانند گذشته به یاد می‌آورد اما در این مدت خیلی چیزها تغییر کرده است.
نیروهایی آمده و رفته‌اند و حتی مدیریت برخی قسمت‌ها نیز تغییر کرده باشد. این ماجرا را باید پذیرفت و کوشید با شرایط جدید سازگار شد.
از نظر واتکینز افرادی که پس‌از گذشت مدتی به محیط کاری پیشین‌شان برمی‌گردند، به کسانی می‌مانند که پس‌از چند سال دوباره به کشورشان بازمی‌گردند. هم کشور و هم شما در این مدت تغییرات زیادی کرده‌اید؛ و کی‌روش هم خوب این را می‌داند.
اما مطمئنا بخش‌هایی از فرهنگ قدیمی به همان شکل باقی مانده‌اند اما به هر روی این تغییرات را بپذیرید و خودتان را با شرایط جدید وفق دهید.
با دیگران صحبت کنید
یکی از بهترین راه‌های عادت کردن به شرایط جدید، گفت‌وگو کردن با دیگران است. با مدیران و نیروهای جدید خود گفت‌وگو کنید و نشان دهید که به شرایط جدید علاقه دارید. علت تغییرات را حتی اگر درکل می‌دانید، جویا شوید و بپرسید چه راه‌حل‌هایی مفید است و چه راه‌حل‌هایی به جواب نرسیده است.
علاقه، مهارت و توانایی‌تان را در این گفت‌وگوها نشان دهید و از تغییرات استقبال کنید. واتکینز اصرار دارد باید انتظار تغییر داشته باشید. حتی اگر شرکت عوض نشده باشد، بازهم چیزهای جدیدی برای یادگیری هست.
با افراد جدید ارتباط برقرار کنید
یکی از بزرگ‌ترین تله‌هایی که هنگام بازگشت به محیط کار قبلی ممکن است در آن گرفتار شوید، این است که دوباره همان عادت‌های قبلی را از سر بگیرید.
مثلا با همان افراد همیشگی ناهار بخورید و به گفت‌وگو بپردازید. ولی برای پیش‌گیری از این روند به دیگر جاهای شرکت نیز سر بزنید و با افراد جدید آشنا شوید. واتکینز می‌گوید: «بر وسوسه غلبه کنید و سراغ افراد جدید بروید. با خودتان فکر کنید اگر این اولین باری بود که وارد این محیط می‌شدید، با چه افرادی ارتباط می‌گرفتید.» فراموش نکنید که سیاست‌های محل کار شما تغییر کرده‌اند و بنابراین با افرادی ارتباط برقرار کنید که باعث پیشرفت شما می‌شوند و چیزهای جدیدی به شما یاد می‌دهند.
چشم‌انداز خودتان را بیان کنید
نیروهای محل کار قبلی و افکار عمومی، انتظار دارند که رویکرد و دیدگاه‌های جدیدی از نیروی بازگشته ببینند. باید در بیان دیدگاه‌ها دقت کرد و خودنمایی را کنار گذارد. باید این کار را نامحسوس پیش برد.
مثلا باید گفت: «من در گذشته از این رویکرد نتیجه‌ی خوبی گرفته‌ام.» یا «یکی از چیزهایی که باعث شد در محل کار قبلی قبلی عملکرد خوبی داشته باشیم این بود که از این روش برای حل مسئله استفاده می‌کردیم.» واتکینز می‌گوید: «به هیچ عنوان از کار شرکت فعلی انتقاد نکنید؛ رویکردهای خودتان را در چارچوب ایده‌های نو بیان کنید. طوری وانمود نکنید که تجربه‌ی زیادی دارید و اکنون می‌خواهید شرکت را از وضعیت بسیار بدی که دارد خارج کنید.»
همگام با زمان پیش بروید
گاهی اوقات مشکلاتی در شرکت به وجود می‌آیند که باید آن‌ها را برطرف کرد. در چنین شرایطی کسی که به محل کار قبلی‌اش برگشته، باید ایده‌های نو بدهد و در لحظه تصمیم بگیرد.
البته نیازی نیست همیشه دنبال مشکلی بود برای برطرف کردن؛ باید فرآیند یادگیری را ادامه داد و در بحث‌های دیگران شرکت کنید. بر مسیر خود تمرکز کنید و همگام با زمان پیش بروید.
بایدها:
- در هفته‌های اول باید به همه نشان داد که چه‌قدر پیشرفت داشته‌اید. این پیشرفت را هم در شیوه‌ی برخورد و هم در کار خود نشان دهید.
- رویکرد و چشم‌انداز جدیدتان را در قالب ایده‌های جدید ارائه دهید. به‌هیچ‌عنوان از روش کار همکاران فعلی و قدیمی‌تان انتقاد نکنید.
- کمی زمان بگذارید و دوباره با محل کارتان آشنا شوید. تمرکز خود را بیشتر بر هدایت کردن امور بگذارید.
نبایدها:
- تصور نکنید که در این مدت زمان شرکت هیچ تغییری نکرده است. در همه مباحث شرکت کنید تا متوجه شوید چه چیزهایی تغییر کرده‌اند.
- کارهای قبلی خودتان را تکرار نکنید. کمی زمان بگذارید و با افراد جدید ارتباط برقرار کنید.
- علت ترک کردن شرکت را توضیح دهید. اما فراموش نکنید که علت بازگشت خود را نیز باید توضیح دهید.
و حالا یک مثال
ایمی زیاری، سه سال در یک شرکت روابط عمومی کار کرد. او برای راه‌اندازی استارتاپ خودش از شرکت خارج شد و می‌خواست افزون بر روابط عمومی، تجربه‌های بیشتری کسب کند.
اما پس از گذشت مدتی قصد آن کرد که به شرکت پیشین برگردد و بعد از چند سال دوباره به شرکت بازگشت. او می‌گوید: «از اینکه شرکت را ترک کردم ناراحت نیستم اما بسیار خوشحالم که بازگشتم.» او حتی می‌گوید بازگشتش بهترین تصمیمی بود که تا به حال گرفته است.
او بعد از اینکه بازگشت، سعی کرد شرایط جدید شرکت را درک کند. ایمی می‌گوید: «یکی از بهترین جنبه‌های بازگشتم این بود که بسیاری از مدیران قبلی شرکت هنوز در سمت خود باقی مانده بودند و شرکت بسیار پیشرفت کرده بود. اوضاع و شرایط برای من بسیار مناسب بود. زیرا فرهنگ شرکت تغییر چندانی نکرده بود؛ اما موقعیت‌های پیشرفت آن بیشتر شده بود.»
حواس‌مان باشد که مدیران فوتبال ایران در زمان کی‌روش، مثلا تاج که حالا رئيس فدراسیون است، حالا به سمت‌شان بازگشته‌اند و از این بابت اوضاع کی‌روش با ایمی زیاری مشابه است.
با این حال چیزهای زیادی در شرکت زیاری تغییر کرده بود و او باید خودش را با شرایط تطبیق می‌داد. مثلا مشتری‌های جدیدی به شرکت اضافه شده بودند و فرآیندهای کاری جدیدی در نظر گرفته شده بود. او همچنین باید خودش را دوباره به همکاران معرفی می‌کرد.
ایمی شرکت را با عنوان همکار ارشد ترک کرده بود و حالا باید خودش را به‌عنوان رهبر ارشد به دیگران معرفی می‌کرد. او می‌گوید: «من از هر موقعیتی برای نشان دادن مهارت‌هایم به‌عنوان رهبر استفاده می‌کردم. می‌خواستم به آن‌ها ثابت کنم که تصمیم خوبی برای بازگرداندن من گرفته‌اند.»
ایمی همچنین سعی داشت که از دانش تازه‌اش در شرکت استفاده کند. او در این مدت که از شرکت دور بود، دانش خوبی درباره‌ی بازاریابی موتورهای جست‌وجو به‌دست آورده بود.
زمانی که همکاران ایمی درباره‌ی علت ترک محل کار از ایمی سؤال می‌پرسند، او می‌گوید: «من حقیقت را به آن‌ها می‌گویم. اینکه عاشق محل کارم بودم اما دوست داشتم کار کردن در استارتاپ را نیز تجربه کنم.» این تجربه همچنین روی نحوه‌ی مدیریت او نیز تأثیر مثبت گذاشته است.
حالا می‌بینید که همان یک پست اینستاگرامی کی‌روش درباره بازگشت به فوتبال ایران، در اندازه‌های یک ورک‌شاپ برای رفتار سازمانی بازگشت به کار کارآمد و آموزنده است.
