در دنیای امروز استارتاپها، راهی نداریم جز اینکه به اندازه سازمان، نوع بازار و محصول، مخاطبان و مشتریان، رسانهها، رقبا توجه کنیم. و البته متخصصان میگویند باید به تصویر بزرگ پیشرو توجه کرد و از حالت ایدهآل محصول و کسبوکار، به فرمول خاصی برای جذب سرمایه و تزریق منابع مالی و غیرمالی برسید. وگرنه اگر میخواهید از دیگران تقلید کنید، همین حالا، از پیش شکستخوردهاید.
اما اگر ندانید از کجا آمدهاید، چه کاری را و چگونه میخواهید پیش ببرید و هدفهایتان چیست، قطعا نه میتوانید بهخوبی آن کار را بهدرستی پیش ببرید و نه میتوانید انتظارهای دیگران درباره خودتان بسنجید و واکنش دقیق نشان دهید.
در روند رشد یک استارتاپ مانند یک انسان که رو به بلوغ است و شناخت از خویش و محیط بسیارمهم است. هرچه از خویش و محیط شناخت بهتری داشت، میتوان درستتر رفتار کرد و دقیقتر به سوی هدفها رفت.
سرمایهگذار ایده استارتاپی شما لازم است چه ویژگیهایی داشته باشد؟
نکتهای که کمتر کسی در جذب سرمایهگذار به آن دقت میکند، این است که آیا مجموعه سرمایهگذار با شخصیت سازمانی و برند ما سازگار است؟ یا قرار است که همه چرخها را از نو اختراع کند؟
مثلا آیا سرمایهگذار با ساعت کاری شناور و دورکاری کارمندان کنار میآید یا به حضوروغیاب سختگیرانه باور دارد؟ آیا روابط دوستانه تیمی برایاش مهم است یا سلسهمراتب سختگیرانهی اداری؟
با موج جذب سرمایه یا واژگان شیک و پیک کتابها و سخنرانیها، خیلی زود جوگیر نشوید و هر سازمانی و سرمایهگذاری نشوید که حتی حاضر است برای ایده شما پول خرج کند.
هیچ سرمایهگذاری برای خوشآمد شما هزینههای هنگفتی خرج نمیکند. سرمایهگذاران انتظار بازگشت مالی یا اعتباری از سرمایهگذاریشان انتظار بازگشت مالی و اقتصادی دارند.
نکات مهمی که قبل از جذب سرمایهگذار باید به آن توجه کنید
اگر از نظر تجربه کسبوکار، دانش و پشتوانه افراد مجربی از جنس وکلا و مشاوران، همواره از سرمایهگذار عقبترید، پس پیش از هر کاری برای جذب سرمایهگذار باید خوب فکر کرد، و البته با متخصصان، موفقها و شکستخوردههای این حوزه صحبت کرد.
اگر در این فکرید که «حالا یک کاریاش میکنیم» یا «پولی میگیریم و بعدتر یک محصولی بهشون تحویل میدیم» به فهرست طولانی کارآفرینان شکستخورده پیوستهاید.
پیش از هر تصمیم و کاری، یک فرجه بدهید، مثلا شاید لازم باشد با همکارانتان مشورت کنید یا از باتجربههای صنفتان نظر بخواهید. باید همیشه سرگذشت همکاران با تجربه را بررسی کرد.
رزومه سرمایهگذاران احتمالی و بزرگهای بازار را بررسی کنید و با فضای فکری آنها آشنا شوید تا دورنمایی از بازار و وضع اقتصادی کشور و جهان داشته باشید. به آینده کسبوکار فکر کنید. اگر موفق بشوید یا شکست بخورید، چه میشود؟ آیا حاضرید تعهدات سنگین مالی و اخلاقی بدهید؟
راهها و گزینههای مختلف را بنویسید و دربارهی نتیجههای احتمالیشان فکر کنید.
جمعبندی درباره جذب سرمایهگذار برای ایده
در نهایت، بعد از همه اینها و بعد از همه تردیدها، اگر بازهم به این نتیجه رسیدید که نیاز به جذب سرمایهگذار برای ایده استارتاپی خود دارید، من به شما تبریک میگویم. شما اکنون ته یک چاه هستید که باید تلاش کنید خود و تیم و ایده و کسبوکار را به دندان گرفته و به سوی روشنایی حرکت کنید.
ممکن است طنابهایی برای شما از بیرون آویزان شده باشد. اما اینکه کدام را بگیرید و کدام راه رها کنید، نیاز به بررسی دقیق دارد. ممکن است طناب خوشرنگ اما پوسیدهای انتخاب کردید و بعد از چند پله، همه با هم سقوط کردید و دیگر نتوانستید بلند شوید. پس لطفا به هوش باشید و از خیالپردازی بیجا بپرهیزید.
همیشه قبل از انجام هر کاری به اندازه کافی از خود سوال بپرسید. این یکی از قوانین جهانی زندگی و موفقیت است.
از خود سوال کنید قبل از آنکه دیگران از شما سوال کنند و جوابهای مناسب و منطقی و صحیح را کنار دست خود داشته باشید تا تکلیفتان مشخص باشد. در بخش اول این مطلب، تلاش کردیم سوال درست را مطرح کنیم و برای رسیدن به جوابهای صحیح، کنکاش کنیم. پرسیدیم که آیا شما و استارتاپ کوچکتان، به سرمایهگذاری (از هرنوع و هر مدلی) احتیاج دارد؟
فرض میکنیم همه سوالها و جوابها، همه بررسیها و مشورتها را انجام دادهاید و به این نتیجه رسیدهاید که بله! من به جذب سرمایهگذار برای ایده استارتاپی نیاز دارم. حالا سوالهای بعدی را مطرح میکنیم. در کدام بخش از استارتاپ به سرمایه نیاز دارید؟ شما به سرمایه نیاز دارید یا به سرمایهگذار؟ سرمایه مورد نیازتان، مالی است؟ از جنس موقعیت و سکوی پرش است یا اقلام و تجهیزات؟
کدام بخش از استارتاپ شما به سرمایه نیاز دارد؟
میبینید که باز هم برگشتیم به نکته مهمی که همان شناخت خود، تیم و استارتاپ و مجموعه است. با شناخت درستی که به دست آوردهاید، میدانید که سرمایه مورد نیاز از چه جنس و چه میزانی است!
لزوما همه مجموعهها به سرمایهگذاری مالی و ریالی احتیاج ندارند. شاید اگر فضا و ابزار مناسب را در اختیار شما قرار دهند کافی باشد، یا به استخدام و انتخاب منتور و کوچ مناسب کمک کنند یا بتوانند شما را به یک مجموعه یا جریان فکری مناسب وصل کنند تا از تجربیات و دانش آنها استفاده کنید.
مطلقا سرمایهگذاری روی ایده و استارتاپ، واریز چند میلیارد وجه رایج به حساب شما نیست. مطمئن باشید که چه نوع سرمایهای نیاز دارید. به این فکر کنید که سرمایه و سرمایهگذار ایدهآل شما چه شرایطی باید داشته باشد.